Terugkijkend op ‘the Pearl of Africa’

Onze laatste blog vanuit het buitenland! De afgelopen week zijn we in Egypte geweest, ook een mooi land maar minder mooi dan Uganda, echt waar! Morgen vliegen we weer terug naar Nederland. Als we weer thuis zijn zal ik waarschijnlijk nog wat foto’s uploaden, maar echt een blog schrijven doe ik waarschijnlijk niet meer. Het is voorlopig ook wel weer even genoeg geweest, dacht ik zo...

De laatste dagen van ons verblijf in Uganda hebben we eigenlijk in een roes beleefd. Vorige week vrijdag was ons afscheidsfeest en het was een groot feest voor iedereen. Het was voor het eerst dat zoveel mensen tegelijk bij CUHED bijeenkwamen, wat natuurlijk goed was voor de eenheid en de bekendheid bij politici. Voor de gelegenheid hadden we een leeg taxibusje gehuurd en gingen we met zo’n 14 blanken en wat Ugandezen richting Kangulumira. Alle voorbijgangers wisten natuurlijk niet wat ze zagen! Toen we aankwamen was de boel al heel mooi versierd en waren de vrouwen al begonnen met koken voor de lunch. Ook op onze laatste dag gingen er natuurlijk nog wat dingen niet volgens plan, want de broedhuisjes die we hadden besteld voor de legkippen waren nog niet af. We waren van plan om op deze huisjes alle namen van alle donoren vanuit Nederland te spijkeren, bij wijze van opening, maar ging dus helaas niet door. De foto’s krijgen we later via Ismael hopelijk alsnog. Voordat het programma begon hebben we onze Nederlandse vrienden het project nog even laten zien, en we waren achteraf toch echt wel heel trots!

Het programma bestond uit een aantal liedjes gezongen door vrouwen en kinderen en natuurlijk een aantal speeches van o.a. Ismael, de voorzitter en vice-voorzitter van CUHED, politici en Sander. De liedjes waren heel leuk, de speeches hadden van ons niet zo gehoeven. Verder werden er 10 t-shirts geveild, kregen we een uitgebreide lunch en moesten we tot slot de taart aansnijden waar onze namen opstonden. Tijdens het aansnijden werd er een nummer gedraaid die volgens Steven alleen op bruiloften gedraaid wordt ;-) Zo voelde het ook wel een beetje, als een bruiloft! We werden natuurlijk wel een keer of 20 bedankt door iedereen. Dat was natuurlijk heel fijn, maar aan de andere kant hadden we zoiets van, dit is voornamelijk jullie project. Het paste goed bij de manier waarop we de afgelopen 3 maanden zijn behandeld, met veel respect en een tikkeltje onderdanigheid. Het afscheid was wel even een beetje moeilijk, omdat alle vrouwen bijna op ons sprongen om ons te kunnen omhelzen. Anyway, Jelle uit Belgie gaat de komende 2 maanden een oogje in het zeil houden, en de SACCO verder ontwikkelen, dat voelt wel erg fijn. Na afloop zijn we nog naar een waterval in de buurt geweest en ter afsluiting in Jinja uit eten geweest.

Zaterdag gingen we met hetzelfde taxibusje weer volgeladen met blanken naar Entebbe voor het Sinterklaasfeest. Wel raar om weer overal om je heen Nederlands te horen! Sinterklaas kwam met een klein speedbootje aangevaren op het Victoriameer, samen met een aantal pieten (die zwartgeschminkt waren, hilarisch!). Voordat hij echt aankwam was er twee keer sprake van vals alarm, dat was erg grappig. Steven en Ismael gingen ook mee, en we voelden ons een beetje beschaamd om hen uit te leggen dat de pieten eigenlijk slaven moeten voorstellen. Verder waren er nauwelijks pepernoten voor de volwassenen, maar wel lekker in het zonnetje gezeten aan de rand van het zwembad. Ook daarna moesten we weer afscheid nemen van iedereen van het guesthouse, het moeilijkste was van Steven omdat we hem een beetje als een broertje zijn gaan beschouwen en hij in de minibus al begon te huilen. De Nederlanders en Belgen zien we vast nog wel een keertje in NL of BE, maar we gaan de gezelligheid wel missen.

We overnachtten in Entebbe Zoo, dus voor het donker werd hebben we gauw nog even een rondje langs de dieren gemaakt. Wel een beetje teleurstellend, aangezien we de meesten als eerder in het wild hadden gezien. ’s Nachts hebben we nog een klein avontuurtje bij de gate meegemaakt. We werden om half 3 opgehaald door een taxi bij de gate, maar er was in de verste verte geen security guard te bekennen. Ook na 20 min. wachten was er nog niemand, dus begonnen we met het tillen van de bagage over het 3 m. hoge hek. Net toen we aan het bedenken waren hoe we er zelf overheen konden komen, kwam er gelukkig een guard aangelopen J De vlucht ging verder prima en Cairo is net zo chaotisch als Kampala, gelukkig zijn we er nu aan gewend.

Terugkijkend op onze tijd in Uganda zijn we heel dankbaar dat we allebei niet echt ziek zijn geworden en ook geen slachtoffer zijn geworden van het verkeer. We hebben er allebei absoluut geen spijt van dat we gegaan zijn en we hebben een geweldige tijd gehad, maar het was af en toe absoluut niet gemakkelijk. We zijn onze naiviteit voorgoed kwijtgeraakt, veel assertiever geworden (vooral ik) en getraind in onderhandelen. Het heeft onze kijk op Afrika ook behoorlijk veranderd. Ten eerste, Uganda is geen écht arm land, er is voldoende vruchtbare grond, genoeg regenval, er is geen strenge kou in de winter en er is geen oorlog. Verbazingwekkend zijn er veel minder bedelaars dan in Europa, omdat er altijd wel een stukje land is waar je een hutje op kunt zetten en wat eten kunt verbouwen. Er zijn dus veel minder mensen die echt buiten de maatschappij komen te staan en armoede is niet zo gestigmatiseerd. Ik weet niet of dit voor alle Afrikaanse landen geldt, maar ik spreek nu even alleen voor Uganda.

Ten tweede is het hele concept ‘vrijwilligerswerk’ eigenlijk belachelijk. Het gaat bijna alleen maar om blanken die een leuke ervaring willen opdoen, zonder dat het echt gaat om wat de lokale bevolking nu wenst. Geen enkele vrijwilliger bij ons op het guesthouse heeft het gevoel dat hij/zij nou echt een wezenlijk verschil heeft uitgemaakt. Bijna iedereen is ook heel lang zoekende wat ze nou gaan doen omdat niemand eigenlijk echt op je zit te wachten. Renske de Greef heeft dit heel hilarisch beschreven in haar boek ‘En je ziet nog eens wat’. Op zich is er niks mis mee om een tijdje in een ontwikkelingsland te verblijven, ik kan het zelfs aanmoedigen, maar noem het alsjeblieft geen vrijwilligerswerk maar gewoon een mooie ervaring. Wel ironisch dat ik voor een stage naar Uganda ging en als vrijwilliger terugkwam J.

Ontwikkelingshulp via overheden werkt trouwens niet; er blijft teveel geld aan de strijkstok hangen en de echte armen zien er niks van terug. Bovendien creeërt het een ongezonde afhankelijkheid en een passiviteit bij bijna iedereen in het land. Iedereen hoopt op een soort weldoener die van buiten alle problemen komt oplossen. Wat mij betreft zijn er nog maar twee dingen waar we vanuit Europa geld in zouden moeten steken, onderwijs en microkredieten. Microkredieten omdat het zelfredzaamheid stimuleert, duurzaam is (als het eenmaal draait houdt het fonds zichzelf in stand) en ik heb gezien dat het echt werkt. Onderwijs omdat we hebben gezien dat er zonder goed onderwijs nauwelijks ontwikkeling mogelijk is. Dit geldt voor meerdere gebieden: het runnen van een bedrijfje, gezondheidszorg (het uitbannen van witchdoctors en bizarre bijgeloven), vrouwenemancipatie, etc.

Om het niet te zwaar af te sluiten, tot slot nog wat (grappige) feitjes:

Wist je dat in Uganda:

- Vrouwen in bepaalden gebieden ‘the kitchen’ worden genoemd?

- Mensen soms ‘goed’ zeggen nog voordat je ze hebt gevraagd hoe het met ze gaat?

- We een lijk op de boda (brommer) vervoerd hebben zien worden?

- Bijna alle vrouwen pruiken dragen of vlechtjes hebben die ze eens in de maand ofzo wassen?

- Een pakje soep niet op wil lossen in heet water?

- Mensen de rondweg niet willen nemen, omdat ze denken dat filerijden dwars door het centrum minder brandstof kost?

- Er in elke uitgaansclub heel veel hoeren zijn?

- Ik de vraag heb gekregen hoe het kan dat mijn haar nat steil is en droog krult?

- Verkopers bijna nooit wisselgeld hebben, omdat ze anders ‘s ochtends bang zijn dat ze minder hard zullen werken?

- Oegandezen ontzettend religieus zijn, en bijna alle winkels wel een referentie aan God hebben: God bless, God’s will, God’s faith, Bismillah, etc.

- Christenen en moslims vrijwel vreedzaam naast elkaar leven?

- Oegandezen niet kunnen spellen, zelfs niet op uithangborden: ‘restraunt’, ‘babbers’ (barbers) ‘A’m a patriot’

- Als je in een restaurant vraagt: heb je eten? Hij/zij nee zal zeggen, maar wel burgers en friet heeft (wat dus niet beschouwd wordt als eten).

- Vissers meer bang zijn voor verdrinking dan voor AIDS? Bij verdrinking ga je immers meteen dood, met HIV kun je nog een paar jaar leven.

- Zelfs hooggeplaatste/hoogopgeleide mensen nog met hun handen eten?

- Je altijd maar moet afwachten of er geld in een pinautomaat zit?

- Als je op een uitnodiging voor een feestje zet dat het om 9 uur ’s ochtends begint, je eigenlijk 12 uur bedoelt?

Wat we gaan missen:

- Het aangename klimaat

- Gezelligheid op het guesthouse (Boonanza!)

- Het hebben van een schoonmaakster (soms)

- Apen die lekker aan het slingeren zijn rond het guesthouse

- Lekker goedkoop kunnen leven

- Huisdieren

- Mooie natuur, vogels, etc

- Kleuren (kleding, huizen, etc)

- Vriendelijkheid van de mensen

- Met geld valt er altijd wel iets te regelen (bv. qua vervoer)

- Onze vrienden

Wat we niet gaan missen:

- Muggenbulten

- Uitvallen van stroom & water

- Tropische regenbuien

- Taxi’s die volgepropt worden met mensen, kippen etc, overal stoppen en je soms uren moet wachten tot ze vol zijn

- Uitlaatgassen en chaotische verkeer

- Altijd maar nageroepen worden door kinderen

- Dat je nooit gelijkwaardig zult zijn met je vrienden

- Nooit weten of mensen nu echt de waarheid spreken

- Het slechte onderwijs van mensen en de daarmee samenhangende onwetendheid

- Ongedierte

- Dat de schoonmaakster al het afval met de hand uitpluist en sorteert

- Beltegoed dat opgaat terwijl je aan het bellen bent

- De hopeloze situatie van corruptie, slechte gezondheidszorg, armoede

- Met de hand de was doen

- Slechte brood en kaas, en ander gebrek aan lekker eten

- Altijd maar ‘how are you?’ zonder echt een oprecht antwoord te verwachten

- Malariatabletten hoeven te slikken

- Dat je als je in een restaurant zit en je net je keuze hebt gemaakt, de ober doodleuk vertelt dat ze dat gerecht die dag niet hebben. Net als je tweede keus, overigens, en derde..... Daarna vraag je dus wat ze wel hebben.